Meer Democratie?

In het kader van de zeggenschap van bewoners in het boven geciteerde coalitieakkoord, konden bewoners van De Pijp en de Rivierenbuurt zelf plannen indienen voor de besteding van de buurtbudgetten. Selectie van deze plannen ging via het aantal likes op Facebook.

Van het totaal van 107 ingediende plannen voor De Pijp/Rivierenbuurt zijn er ongeveer 70 gericht op De Pijp of De Pijp en Rivierenbuurt samen. Van deze plannen haalden 29 plannen de verplichte 50 likes niet. Voorbeelden daarvan zijn: Meer plekken voor scooters (11 likes), een initiatief voor een sociaal naaicafé (7 likes), straatmuzikanten op de Albert Cuyp (13 likes) en een extra bankje op het Cornelis Troostplein (9 likes). Eén plan haalde wel 220 likes, maar ook 374 dislikes, wat per saldo neerkomt op een negatief resultaat. De reglementen voorzien niet in deze situatie, maar het lijkt logisch dat dit plan wordt afgevoerd. Het is, misschien niet toevallig, een plan dat ook huis aan huis folders heeft verspreid om likes binnen te halen: ‘De Groene Pijp‘, om de Albert Cuyp ingrijpend te veranderen en volgens velen om die van zijn marktkarakter te ontdoen. Zes plannen haalden meer dan 200 likes, waarvan 3 voor De Pijp. Met 404 likes staat ‘Dream Courts’ bovenaan: het verfraaien van het Willibrordusplein. ‘Voor en met de buurt realiseert Dream Courts een interactieve en inspirerende schildering’. ‘De Pijp omringd door water’ maakt van veel waterkanten terrasjes (Terrasterdam voor meer toeristen?) en kreeg 348 likes, maar ook 67 dislikes. Tenslotte ving ‘Uni-T’ 280 likes voor het geven van T-shirt-print workshops voor alle buurtbewoners. Twee keer per maand vanuit een container: ‘UNITY!’

Rob en Henk
Wie de voorstellen voor De Pijp doorloopt ziet vooral heel veel over vergroening, verfraaiing en tegengaan van vervuiling. Die hebben allemaal wel meer dan 50 likes. Het zijn zaken die nu ook al gebeuren en in feite horen bij de gebiedsplannen inrichting en onderhoud van de openbare ruimte. Hier is structureel geld voor. Of ze passen naadloos in de kleine buurtinitiatieven, waar een apart budget voor is. Er is ook een plan ingediend om een bezuiniging terug te draaien: de wegbezuinigde schoonmakers Rob en Henk die elke dag met hun veegwagen een andere route in De Pijp namen, worden node gemist. De buurt is zonder Rob en Henk zichtbaar smeriger geworden. Dat voorstel gaat feitelijk tegen het beleid van de gemeente in en voldoet dus (?) niet aan de door de gemeente opgestelde criteria…

Gebundelde denkkracht
Het is natuurlijk erg mooi dat zoveel mensen de moeite hebben genomen een plan in te dienen. Het is een voorbeeld van betrokkenheid bij de buurten en velen hebben er veel werk ingestoken. Jammer te weten dat het grootste deel niet gerealiseerd zal worden. Hoe zou het zijn als al die mensen hadden samengewerkt aan één mooi plan? Hoeveel zinvoller zou al die creativiteit dan zijn ingezet?

Zo heeft het Wijkcentrum de laatste jaren in het G250-project steeds met thema’s gewerkt, waar veel mensen samen over nadachten en voorstellen voor deden. Gebundelde denkkracht. Dat is allemaal naar de gemeente gestuurd. Wat is er met al die voorstellen eigenlijk gedaan?

Participatie én medezeggenschap
Hoe gaat het nu verder met het buurtbudget? Uit de gemeentelijke informatiefolder: ‘Na het uitbrengen van likes en een haalbaarheidstoets bepalen we welke plannen per gebied naar de begrotingsronde gaan. De 5 plannen met de meeste likes gaan direct door en bewoners kunnen nog eens 20 plannen selecteren. Er gaan dus 25 plannen naar de laatste ronde.

Deze selectie gebeurt na de zomer. We organiseren in elk gebied een dialoogbijeenkomst inclusief een online stemmogelijkheid. De bijeenkomst is eigenlijk het begin van de laatste gebieden(begrotings)ronde.’

‘In elk gebied een dialoogbijeenkomst’? Daar worden dus nog 20 plannen geselecteerd. Wie gaat daar naar toe? Wie beslist? Daarna volgt een stemronde om de pot te verdelen. De makers van die 25 plannen worden dan geacht campagne te voeren. ‘Kies mijn plan!’ Iedereen – alle bewoners van 12 jaar en ouder – mag een ton verdelen door te stemmen op de plannen.

Behalve over participatie, gaat democratie vooral over medezeggenschap. Het buurtbudget is een fractie van de uitgaven van het stadsdeel. De opgetuigde procedure biedt zeggenschap over dat minieme deel van de uitgaven. Als het de gemeente menens is met democratie, dan zou die zeggenschap heel wat verder moeten gaan dan over willekeurige en eenmalige plannen voor een ton. Over vergunningen voor het onttrekken van woningen aan de sociale woningvoorraad bijvoorbeeld.

Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd

Stemmen als ultieme democratische daad over totaal onvergelijkbare plannen en buurten. Koppen tellen en dat gaan we dan doen. Hoeveel mensen zouden deze democratische stem gaan uitbrengen? Ik kijk nu al uit naar de evaluatie van dit ‘democratie experiment’, kwantitatief en kwalitatief. Door externe deskundigen natuurlijk. Omdat in het coalitieakkoord van de gemeente geen letter geschreven is over evaluatie of criteria voor evaluatie van het democratisch effect van het werken met buurtbudgetten, zullen die criteria kennelijk achteraf worden bedacht.

Zeggenschap van bewoners vergroten… Maar niet door een nieuw stelsel op te tuigen… Ben benieuwd naar de uitvoering van de evaluatie.

In Nieuw-West lopen ze voorop in de procedure. En nu al stemmen de signalen weinig hoopvol, omdat meer mensen teleurgesteld zijn dan blij. In stadsdeel Centrum wordt gesproken van een tombola.

En dan zijn er nog twee saillante details in het reglement:

‘4.4.7 In het geval dat het laatste winnende plan het budget overschrijdt, wordt dit plan gepasseerd door het opeenvolgende winnende plan dat daar nog wel binnen past, net zo lang tot er geen plan meer binnen het beschikbare budget past.’ Met andere woorden: ben je gekozen, val je toch nog af….

En: ’4.4.9 Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd.’